تستهای تشخیصی عفونت هلیکوباکتر کدامند ؟

تمامی تستهای تشخیصی عفونت هلیکوباکتر در پاتوبیولوژی مهر به صورت اصولی انجام میشود. آزمایش هلیکوباکتر برای بررسی باکتری های خاص انجام خواهد شد. این باکتری در مخاط معده زندگی میکند.و حدود 40 درصدمردم دنیا به آن مبتلا هستند اما اکثرا علامت خاصی ندارند گاهی زخم معده یا اثنی عشر در بیماران ایجادمیشود  .به ندرت در مبتلایان مخاط پوششی معده دچارتغییراتی میشود که میتواند منجر به سرطان یا لنفوم معده شود.

چه زمانی باید از تستهای تشخیصی عفونت هلیکوباکتر استفاده کنیم ؟

زمانی که اگر علائم مانند مدفوع خونی، استفراغ و درد معده و نفخ دارید یا زخم معده یا دوازدهه فعال دارید یا سابقه زخم در گذشته داشتید، آزمایش تشخیصی عفونت هلیکوباکتر پیلوری توصیه می شود. اگرچه عفونت هلیکوباکتر پیلوری شایع ترین علت زخم است، اما همه بیماران مبتلا به زخم به هلیکوباکتر پیلوری مبتلا نیستند. برخی داروها مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن نیز می توانند باعث زخم معده شوند.

اگر علائمی ندارید و سابقه قبلی بیماری زخم پپتیک را ندارید، معمولاً آزمایش هلیکوباکتر پیلوری توصیه نمی شود.

تستهای تشخیصی عفونت هلیوکوباکتر پیلوری

1.      آزمایش خون یا سرولوژی (IgM) و (IgG) و (Ig A) : روش های ارزانی هستند ولی از آنجائیکه سویه های H.pylori در مناطق جغرافیایی مختلف ، متفاوت هستند عدم استفاده از آنتی ژنهای بومی هر منطقه در کیت های تشخیصی آزمایشگاهی سبب کاهش حساسیت این تست ها می شود.  سطح این آنتی بادیها هیچگونه ارتباطی با شدت و وسعت عفونت ندارد. و از طرفی این تست ها قادر به افتراق فرم فعال بیماری از موارد بهبود یافته نمی باشند.

o       آنتی بادی از کلاس IgG در 95-94 درصد بیماران، تقریبأ 2 ماه پس از ورود باکتری به بدن مثبت شده و پس از ریشه کنی عفونت تا یک سال یا بیشتر مثبت باقی می ماند. اما این تست میتوند در سایر عفونتها هم مثبت شود و چندان اختصاصی نیست.

o       آنتی بادی از کلاس IgA نیز در 97-94 درصد بیماران ، تقریبأ 2 ماه پس از ورود باکتری به بدن مثبت شده و تقریبأ 3 الی 4 هفته پس از ریشه کنی عفونت سطح آن کاهش می یابد. این انتی بادی هم غیر اختصاصی است.

o       آنتی بادی از کلاس IgM شاخص غیر حساس از عفونت حاد (با حساسیت حدود 28-14 درصد) بوده و کاربرد بالینی حتی در کودکان ندارد.

2.      آزمایش مدفوع یا آنتی ژن مدفوعی (Antigen Stool Test) : این تست با حساسیت 98-89 درصد و ویژگی بالای 90 درصد راه جایگزین برای تست تنفسی اوره می باشد. تست های مدفوعی برای پیگیری درمان موثر قابل انجام و اعتماد هستند و باید 8 هفته پس از اتمام دوره درمان ، مورد استفاده قرار گیرند.

3.      تست تنفسی اوره(Urea breath test) : این روش بر اساس است فعالیت آنزیم اوره آز هلیکوباکتر پیلوری است. اوره نشاندار ( 14C- or 13C- urea) موجود در کپسول خوراکی که توسط بیمار خورده می شود به آمونیاک و CO2 حاوی کربن نشاندار شده، متابولیزه شده و CO2 از طریق مخاط به جریان خون انتشار یافته و از آنجا به شش ها و در نهایت به بازدم انتقال می یابد. با جمع آوری CO2 نشاندار موجود در بازدم میزان CO2 تولید شده در معده را می توان اندازه گیری نمود. اگر CO2 نشاندار آشکار گردد نشانه عفونت فعال هلیکوباکتر پیلوری می باشد. به علت دوز بسیار پایین داروی مورد استفاده در این تست، مصرف آن در موارد بارداری و همچنین کودکان مجاز می باشد.این تست از حساسترین و اختصاصی ترین تستهای تشخیصی است. روش مرجع (Gold Standard) برای پی گیری درمان می باشد.

4.      بافت شناسی یا هیستوپاتولوژی : بیوپسی آندوسکوپیک از مخاط معده و انجام تست اوره آز سریع (Biopsy Urease Test): تغییر رنگ محیط نشانه تجزیه اوره توسط H.pylori و قلیایی شدن محیط است. همچنین بررسی پاتولوژیک نمونه همراه رنگ  آمیزی گیمسا برای  بررسی وجود این باکتری  و تغییرات بافت معده در نمونه های بیوپسی معده  انجام میشود.

5.     بیوپسی آندوسکوپیک از مخاط معده و انجام کشت: فقط در موارد مقاومت به درمان برای بررسی حساسیت آن به آنتی بیوتیکها انجام می شود و بطور معمول برای تشخیص اولیه عفونت انجام نمی گیرد ، اما توصیه می شود در مواردی که درمان خط اول با شکست مواجه شد، انجام گیرد.

 پاتوبیولوژی مهر آزمایشگاهی است که مهمترین  تست های تشخیصی هلیکوباکتر را انجام می‌ دهد.

عفونت هلیکوباکتر معده

علائم عفونت هلیکوباکتر

علائمی که مربوط به عفونت هلیکوباکتر هستند متفاوت می باشند. زمانی که فرد به عفونت هلیکوباکتر مبتلا می شود درد و سوزش در شکم خود احساس می‌ کند.به دلیل وجود این عفونت، درد شکم به خصوص زمانی که معده خالی باشد چندین برابر می گردد. حالت تهوع به عنوان یکی از علائم عفونت هلیکوباکتر است. از دست دادن اشتها، نفخ شکم شدید، لاغری ناخواسته و اسهال مکرر مهم ‌ترین دلایل عفونت هلیکوباکتر هستند که باید آنها را بشناسید.

باکتری هلیکوباکتر

شرایط انجام تستهای تشخیصی عفونت هلیکوباکتر

برای انجام تستهای تشخیصی عفونت هلیکوباکتر باید شرایط انجام آزمایش را بشناسید

·        برای انجام آزمایش خون و نمونه گیری مدفوع  نیازی به آمادگی خاص یا ناشتا بودن نیست.

·         نحوه آماده سازی بیمار جهت انجام تست UBT

o       بیمار از 6 ساعت قبل ناشتا باشد

o       عدم مصرف آنتی بیوتیک، بیسموت و داروهای ضد ترشحی (مثل امپرازول و ...) 4 هفته قبل از انجام آزمایش

o       عدم مصرف انواع آنتی اسید و بلوک کننده های H2 (مثل سایمتدین، رانیتیدین و ...) 7 روز قبل از انجام آزمایش

·        برای انجام کشت باید دوهفته آنتی بیوتیک و بیسموت مصرف نشود.