شرح مقاومت دارویی در بیماری های عفونی شایع، نحوه ایجاد و راهکارها

شرح مقاومت دارویی در بیماری های عفونی شایع، نحوه ایجاد و راهکارها

مقاومت دارویی در بیماری های عفونی شایع خطری بسیار جدی است که نظام درمان و صنعت دارویی جهان را با چالش بسیار بزرگی مواجه ساخته است. شواهد نشان می دهد که مقاومت دارویی (مقاومت ضد میکروبی) به شدت در حال افزایش است به طوری که درمان عفونت هایی که قبلا ساده بود را با مشکل مواجه ساخته است.

مقاومت دارویی چیست؟

مقاومت ضد میکروبی (AMR) حالتی است که باکتری ها، ویروسها، قارچها و انگلها دیگر با داروهای ضد میکروبی موجود از بین نمی روند. دلیل این امر قوی شدن میکروبها با ایجاد سازوکارهای جدید ضد دارویی در درون خود میکروبها است.

مشکلات افزایش مقاومت ضد میکروبی

از جمله مشکلات و معضلاتی که در اثر افزایش مقاومت دارویی در بیماری های عفونی شایع ایجاد می گردد می توان به موارد زیر اشاره نمود:

•    افزایش هزینه های درمان (نیاز به توسعه و تولید داروهای جدید)

•    افزایش خطر انجام درمانهای نوین پزشکی مانند سزارین، شیمی درمانی و انواع جراحی ها

•    افزایش میزان مرگ و میر و ناتوانی بخصوص در جوامع دارای اقتصاد ضعیف

•    از دست دادن امکان درمان برخی از عفونتها

مقاومت دارویی در بیماری های عفونی شایع پزشکان را مجبور به تجویز آنتی‌بیوتیک های نسل دوم و سوم می کند. مصرف این آنتی بیوتیک ها می‌تواند با عوارض جانبی جدی همراه باشد از جمله: طولانی شدن دوره های مراقبت و بهبودی (گاهی تا چندین ماه یا سال)، ایجاد نارسایی در اندام‌ها، ایجاد مقاومت دارویی جدید.

از طرفی افزایش مقاومت میکروبی منجر به ایجاد ابر میکروبها (superbugs) یا MDRs شده است. درمان عفونتهای ناشی از این میکروبها بسیار سخت و گاه غیر ممکن است، چرا که این میکروبها همزمان نسبت به چندین آنتی بیوتیک مقاوم هستند.

شما می توانید برای انجام انواع تستهای میکروبی پزشکی به بهترین آزمایشگاه در مسجد سلیمان یعنی آزمایشگاه مهر مراجعه نمایید. ما پذیرای شما عزیزان برای انجام انواع آزمایشهای پاتولوژی پزشکی هستیم.

افزایش مقاومت ضد میکروبی باکتری ها

براساس گزارشهای سازمان بهداشت جهانی، آمار جمع آوری شده از 76 کشور جهان نشان دهنده افزایش مقاومت ضد میکروبی  42 درصدی باکتری  E.coli نسبت به آنتی بیوتیک سفالوسپورین نسل سوم است.  همچنین نشان داده شده است که  باکتری استافیلوکوکوس اورئوس نسبت به درمان با  متی سیلین 35 درصد  مقاوم تر شده است. 

کلبسیلا پنومونیه که از باکتری های رایج روده انسان و عامل بسیاری از عفونتهای دستگاه گوارش و عفونتهای خونی است، در سالهای اخیر مقاومت ضد میکروبی بالایی نسبت به آنتی بیوتیک های حیاتی از خود نشان می دهد. این مقاومت به حدی بوده است که پزشکان رو به تجویز آنتی بیوتیکهای مانند کارباپنم ها به عنوان آخرین خط درمانی (last-resort drugs) آورده اند.

دلیل افزایش مقاومت دارویی در بیماری های عفونی شایع

مصرف غیر استاندارد، گسترده و خودسر از داروها مهمترین دلیل افزایش مقاومت ضد میکروبی است. دسترسی عموم مردم به آنتی بیوتیک ها آنهم بدون نسخه سهم بسزایی در ایجاد این بحران درمانی داشته است. از طرف دیگر تجویز بی رویه و غیر اصولی داروهای ضد میکروبی توسط پزشکان به این مشکل دامن زده است.

البته بیماری های شایع ویروسی مانند آنفولانزا، سرماخوردگی، تب خال ناحیه تناسلی و … غالبا به طور ذاتی نسبت به داروها مقاوم می گردند. ویروس ها به دلیل جهش و تغییر ژنتیکی بالا از نسلی به نسل دیگر، قدرت فوق العاده ای در ایجاد افزایش مقاومت ضد میکروبی دارند. بنابراین بهترین راه مقابله با بیماری های ویروسی پیشگیری است.

مصرف غیر استاندارد آنتی بیوتیکها

چه می توان کرد؟

انجام اقدامات زیر میتواند برای جلوگیری یا کاهش روند افزایشی مقاومت ضد میکروبی موثر باشد:

•    پیشگیری از بروز بیماری های عفونی

•    تجویز صحیح داروهای ضد میکروبی توسط پزشکان

•    محدود کردن دسترسی عمومی به آنتی بیوتیکها

•    تکمیل دوره درمانی (مصرف تمام داروها با وجود بهبودی نسبی)

•    استفاده از درمانهای گیاهی

•    توسعه درمانهای ضد میکروبی جدید مانند استفاده از باکتریوفاژها

تشخیص مقاومت دارویی در بیماری های عفونی شایع

تشخیص مقاومت ضد میکروبی توسط آزمایشگاه صورت میگیرد. در آزمایشگاه عامل بیماری از نمونه بیولوژی بیمار (خون، خلط، ادرار و …) جدا میگردد. سپس  تحت تاثیر داروهای ضد میکروبی استاندارد قرار می گیرد. این آزمایش که تست حساسیت ضد‐میکروبی نامیده می شود در نهایت مشخص می کند که عامل بیماریزا نسبت به کدام داروها مقاوم گشته است.

تست حساسیت ضد‐میکروبی (باکتری).

آزمایشگاه تخصصی مهر در مسجد سلیمان یکی از مجهزترین آزمایشگاهای پاتولوژی پزشکی آماده انجام انواع تستهای پزشکی شما عزیزان می باشد. در صورت هرگونه سوال می توانید با راههای ارتباطی موجود با ما در تماس باشید.

منابع:

1.    https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/antimicrobial-resistance#:~:text=As%20a%20result%20of%20drug,through%20genetic%20changes%20in%20pathogens.

2.    https://www.cdc.gov/drugresistance/about.html#:~:text=About%20Antimicrobial%20Resistance,-Print&text=Antimicrobial%20resistance%20happens%20when%20germs,and%20sometimes%20impossible%2C%20to%20treat.

3.    https://my.clevelandclinic.org/health/articles/23217-antiviral-resistance