نتیجه کاذب مثبت در تست خون مخفی مدفوع

موارد کاذب در تست خون مثبت مدفوع

تست خون مخفی در مدفوع (FOBT - Fecal Occult Blood Test) یکی از آزمایش‌های رایج برای تشخیص خونریزی‌های دستگاه گوارش است. این تست معمولاً در غربالگری سرطان کولورکتال یا شناسایی علل خونریزی گوارشی به‌کار می‌رود. اما در برخی موارد، نتایج می‌توانند کاذب مثبت باشند که به معنای وجود خون در مدفوع بدون منبع واقعی خونریزی است.

علل کاذب مثبت در تست خون مخفی مدفوع

1. مصرف برخی مواد غذایی

برخی غذاها ممکن است باعث نتایج مثبت کاذب شوند:

• گوشت قرمز: به دلیل وجود هموگلوبین در آن.
• سبزیجات خام: مانند شلغم، تربچه، کلم بروکلی یا گل کلم، به دلیل داشتن پراکسیداز که فعالیت مشابه هموگلوبین دارد.
• میوه‌های خاص: مانند طالبی و موز، که می‌توانند آنزیم‌های خاصی را فعال کنند.

2. داروها و مکمل‌ها

داروها و مکمل‌هایی که ممکن است نتایج را تحت تأثیر قرار دهند:

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن و آسپیرین، که می‌توانند باعث تحریک دستگاه گوارش و خونریزی خفیف شوند.
• ویتامین C بالا: می‌تواند با کیت‌های شیمیایی تست تداخل داشته باشد و نتیجه را مختل کند.
• مکمل‌های آهن: در برخی موارد، می‌تواند به‌طور غیرمستقیم روی آزمایش اثر بگذارد.

3. شرایط پزشکی غیرمرتبط با خونریزی گوارشی

• هموروئید یا شقاق مقعدی: که می‌تواند منبع خفیفی از خون باشد، اما لزوماً نشان‌دهنده خونریزی داخلی نیست.
• بیماری‌های لثه یا خونریزی دهانی: اگر خون از دهان بلعیده شود، ممکن است در مدفوع ظاهر شود.
• قاعدگی در زنان: که می‌تواند نمونه را آلوده کند.

4.خطای انسانی در انجام یا تفسیر تست

• نمونه‌برداری نادرست یا آلودگی نمونه با عوامل خارجی.
• عدم رعایت دستورالعمل‌های آماده‌سازی قبل از تست، مانند اجتناب از مصرف غذاها یا داروهای خاص.

پیشگیری از نتایج کاذب مثبت

برای کاهش احتمال نتایج مثبت کاذب، اقدامات زیر می‌تواند مفید باشد:

1. رعایت رژیم غذایی خاص قبل از آزمایش:
• حداقل 48-72 ساعت قبل از آزمایش، از مصرف گوشت قرمز، سبزیجات خام و میوه‌های خاص خودداری کنید.
2. قطع مصرف داروهای خاص:
• در صورت امکان، مصرف NSAIDs، ویتامین C و مکمل‌های آهن را با مشورت پزشک متوقف کنید.
3. آموزش مناسب بیمار:
• اطمینان از جمع‌آوری نمونه به‌صورت صحیح و عدم آلودگی آن به خون خارجی (مانند قاعدگی).

نتایج کاذب مثبت در تست خون مخفی مدفوع می‌تواند باعث نگرانی غیرضروری شود و نیاز به بررسی‌های اضافی را ایجاد کند. با رعایت دقیق رژیم غذایی و دستورالعمل‌های آماده‌سازی، می‌توان احتمال این نتایج را کاهش داد. در صورت دریافت نتیجه مثبت، پزشک معمولاً برای تأیید تشخیص، آزمایش‌های تکمیلی مانند کولونوسکوپی را پیشنهاد می‌دهد.

سوالات متداول

1.آیا مصرف قهوه یا چای می‌تواند باعث نتیجه کاذب مثبت شود؟
خیر، معمولاً قهوه یا چای تأثیری بر نتیجه آزمایش ندارد.

2. چقدر زمان لازم است تا غذاها از بدن دفع شوند و روی تست تأثیر نگذارند؟
حدود 48-72 ساعت زمان کافی است تا اثر غذاهای محرک بر آزمایش کاهش یابد.

3. آیا مصرف زیاد گوشت سفید (مرغ یا ماهی) نیز نتیجه کاذب ایجاد می‌کند؟
خیر، گوشت سفید معمولاً تأثیری بر این تست ندارد.

4. آیا نتیجه کاذب مثبت خطرناک است؟
نتیجه کاذب مثبت خود خطرناک نیست، اما می‌تواند نیاز به آزمایش‌های اضافی و استرس بیمار را افزایش دهد.

5. اگر نتیجه مثبت باشد، چه آزمایش‌هایی باید انجام شود؟
پزشک معمولاً کولونوسکوپی یا آزمایش‌های دقیق‌تری را برای شناسایی منبع خونریزی تجویز می‌کند.